U jego podłoża może być wiele przyczyn, zaczynając od przyczyn stawowych (zapalenia, choroby zwyrodnieniowe, stawu ramiennego i barkowo-obojczykowego), poprzez przyczyny okołostawowe związane z zaburzeniami zlokalizowanymi w ścięgnach i kaletkach maziowych, na bólach rzutowanych pochodzących z szyi, klatki piersiowej i brzucha skończywszy.
Najczęstszym powodem dolegliwości są zaburzenia okołostawowe, w tym zapalenie lub uszkodzenie ścięgien stożka mięśni rotatorów lub zapalenie kaletki maziowej znajdującej się w okolicy stawu, niestabilność i uraz stawu, zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa szyjnego. Bark boleć też może z powodu zapalenia torebki stawowej. Nie jest tutaj powiedziane, że istnienie jednej z przyczyn wyklucza istnienie pozostałych, wręcz przeciwnie, współistnieć ze sobą może wiele przyczyn.
W większości przypadków wystarcza leczenie zachowawcze. Farmakologiczne – NLPZ, miejscowo injekcje sterydów – blokada, rehabilitacja – kinezyterapia i fizykoterapia (jonoforeza, ultradźwięki, krioterapia, laser, elektroterapia), masaż.
Czasami jednak niezbędna jest interwencja chirurgiczna – artroskopia. W przypadkach urazów w zakresie stożka rotatorów, obrąbka stawowego czy niestabilnościach po zwichnięciach w stawie ramienno-łopatkowym wskazane jest poza leczeniem rehabilitacyjnym leczenie operacyjne w zależności od patologii – artroskopowe lub na otwarto.
Artroskopia barku w Krakowie
Artroskopia to zabieg małoinwazyjny polegający na wprowadzeniu do stawu kamery i narzędzi z kilku punktowych cięć. Pozwala dokładnie ocenić struktury stawu i naprawić uszkodzenia.
Co można naprawić artroskopwo?
- Uszkodzenia w zakresie mięśni stożka rotatorów.
- Uszkodzenia obrąbka stawowego.
- Uszkodzenia typu SLAP.
- Niestabilności stawu przednią i tylną.
- Uszkodzenia i zmiany w stawie AC.
- Niektóre złamania.
Rehabilitacja po zabiegach artroskopowych stawu ramiennego zależy od rozległości i zakresu naprawy struktur. Jest ona szybsza w porównaniu do metod leczenia operacyjnego „na otwarto”. Protokół rehabilitacyjny dobierany jest precyzyjnie wspólnie z fizjoterapeutą w zależności od rodzaju przeprowadzonego zabiegu.
Jest jednym z powodów bolesnego barku. Zwany także zaciskającym zapaleniem torebki stawowej, powoduje ból i sztywność w stawie ramiennym. Z czasem dochodzi do znacznego ograniczenia ruchmości.
- Występuje u około 2% populacji, najczęściej dotyka ludzi w wieku od 40 do 60 lat, i występuje u kobiet częściej niż u mężczyzn.
- Przyczyny barku zamrożonego nie są w pełni poznane, występuje znacznie częściej u osób z cukrzycą, wpływając na 10% do 20% tych osób. Przyczyna tego nie jest znana.
- Inne choroby to niedoczynność tarczycy, nadczynność tarczycy, choroby Parkinsona i choroby serca.
- Unieruchomienie, przez okres czasu w wyniku operacji, złamania, lub innego uszkodzenia.
Jak dochodzi do powstania zamrożonego barku?
W stawie ramiennym torebka stawowa ulega pogróbieniu i staje się napięta. W wielu przypadkach zmniejsza się ilość płynu maziowego.
W przebiegu chorowy wyróżniamy trzy fazy:
- Zamrażanie – stopniowo zwiększa się ból oraz zmnijesza się zakres ruchomości – zwykle trwa od 6 tygodni do 9 miesięcy.
- Zamrożny – zazwyczaj zmniejsza się bolesnosć, ale sztywność pozostaje – zwykle trwa 4 – 6 mc.
- Rozmrażanie – powoli zwiększa się zakres ruchomości – powrót do normalnego lub zbliżonego do normalnego ruchu i siły – trwa zazwyczaj od 6 miesięcy do 2 lat.
Jakie są objawy zamrożonego barku?
Głównymi objawami są ból (o różnym nasileniu w zależnosci od okresu choroby) oraz ograniczenie ruchomości, zwłaszcza rotacji zewnętrznej.
W celu postawienia rozpoznania należy przeprowadzić badanie kliniczne oraz wykonać diagnostyke obrazową (RTG, USG, MRI)
Leczenie zamrożonego barku
Leczenie zamrożonego barku może to trwać do 3 lat. Głównym celem leczenia jest kontrola bólu i przywrócić ruchu i siły przez fizykoterapię.
Leczenie nieoperacyjne – u ponad 90% pacjentów udaje się poprawić przez stosunkowo proste zabiegi w celu kontroli bólu i przywrócić ruch.
- Niesteroidowe leki przeciwzapalne, aby zmniejszyć ból i obrzęk.
- Zastrzyki sterydowe do stawu ramiennego
- Fizykoterapia. Poszczególne ćwiczenia pomogają przywrócić ruch. Mogą one być wykonywane pod nadzorem fizjoterapeuty lub za pomocą programu. Terapia obejmuje rozciąganie i zakres ćwiczeń ruchowych na ramieniu. Czasami ciepło jest wykorzystywane w celu poluzowania ramienia przed ćwiczeniami rozciągającymi.
Leczenie operacyjne jest do rozważenia po wyczerpaniu metod leczenia farmakologicznego oraz rehabilitacyjnego. Celem zabiegu jest uwolnienie torebki stawowej przez zabiegu artroskopii i manipulacji barku w znieczuleniu.
Rehabilitacja barku zamrożonego
Po operacji fizykoterapia jest to konieczne, aby utrzymać ruch, który został osiągnięty podczas zabiegu. Czas rehabilitacji i regeneracji tkanek regeneracji wynosi od 6 tygodni do trzech miesięcy. Proces jest powolny, a pacjenta zaangażowanie w terapię jest najważniejszym czynnikiem w powrocie do sprawności.
Długoterminowe efekty po po leczeniu są na ogół dobre, większość pacjentów wraca do sprawności. W niektórych przypadkach jednak, nawet po kilku latach, pełen zakres ruch nie powraca, a niewielka ilość sztywności pozostaje.
Panewkę kostną stawu ramiennego otacza mocna tkanka włóknista, zwana obrąbkiem – pogłębia panewkę i poprawia stabilność stawu. Obrąbek jest również miejscem przyczepu wielu więzadeł i między innymi głowy długiej mięśnia dwugłowego ramienia (bicepsa).
W uszkodzeniach typu SLAP dochodzi do uszkodzenia obrąbka w części górnej przedniej i tylnej, w miejscu przyczepu głowy długiej bicepsa.
Jak dochodzi do uszkodzenia obrąbka typu SLAP? Uszkodzenie może być spowodowane ostrym urazem lub sumującymi się mikrourazami.
Ostry uraz typu SLAP może wynikać z:
- wypadku komunikacyjnego,
- upadku na wyciągnięte ramię,
- energiczne pociągnięcie ramienia na przykład gdy próbujemy złapać ciężki przedmiot,
- zwichnięcia stawu ramiennego.
Urazy przeciążeniowe u pacjentów którzy wykonują powtarzalne ruchy, jak w sportach rzutowych, siatkówce, ciężarowców.
Wiele uszkodzeń obrąbka stawu ramiennego jest wynikiem wtórnych zmian degeneracyjnych, zwłaszcza u pacjentów powyżej 40 roku życia, różni się od ostrego urazu u osoby w wieku poniżej 40 lat.
Jakie są objawy uszkodzenia typu SLAP?
Pacjent może podawać:
- uczucie przeskakiwania, blokowania lub „chrupania” w stawie,
- ból przy ruchu w stawie, przy pewnych pozycjach,
- ból przy podnoszeniu przedmiotów, zwłaszcza ponad głową,
- zmniejszenie siły kończyny,
- uczucie, że ramię ma zamiar „wyskoczyć zr stawu”,
- zmniejszony zakres ruchu.
Do postawienia pewnej diagnozy i zaplanowania leczenia oprócz badania klinicznego niezbędne jest wykonanie MRI najlepiej z podaniem kontrastu do stawu ramiennego (artroMRI).
Leczenie uszkodzenia typu SLAP
Leczenie nieoperacyjne:
- niesteroidowe leki przeciwzapalne,
- fizykoterapia – ćwiczenia poprawiające zakres ruchomości i wzmacniające mięśnie,
- praca z fizjoterapeutą – zwykle 3-6 mc.
Leczenie operacyjne – Artroskopia stawu ramiennego. Rodzaj zabiegu zależny jest od typu uszkodzenia, wieku pacjenta i jego aktywności:
- naprawa uszkodzenia z zastosowaniem implantów,
- częściowe usunięcie uszkodzonego fragmentu,
- tenotomia lub tenodeza głowy długiej mięśnia dwugłowego ramienia.
Rehabilitacja po uszkodzeniach typu SLAP
Rehabilitacja. Początkowo staw ramienny musi być chroniony po naprawie obrąbka w unieruchomieniu w ortezie na okres 2-4 tyg w zależności od rodzaju uszkodzenia i zabiegu. Po zmniejszeniu dolegliwości bólowych i obrzęku rozpoczyna się program rehabilitacyjny pod okiem fizjoterapeuty dostosowany do potrzeb pacjenta. Stopniowo zwiększa się zakres ruchomości i siła mięśniowa. Powrót do sprawności zazwyczaj zajmuje od 3-4 mc.
Stożek rotatorów składa się z 4 mięśni (mięsień podłopatkowy, nadgrzebieniowy, podgrzebieniowy i obły mniejszy), które odpowiedzialne są za ruch w stawie ramiennym. Niestety jego uszkodzenia są częstą przyczyną bólu i niepełnosprawności wśród osób dorosłych. Najczęściej dochodzi do uszkodzenia mięśnia nadgrzebieniowego. Uszkodzenie stożka rotatorów osłabia sprawność ramienia. Oznacza to, że wiele codziennych czynności, takich jak czesanie włosów lub ubieranie, może stać się bolesne i trudne do zrobienia.
Jak dochodzi do uszkodzenia stożka rotatorów?
Istnieją różne rodzaje uszkodzenia stożka rotatorów.
- Częściowe – ten rodzaj uszkodzenia polega na niecałkowitym uszkodzeniu ścięgna.
- Całkowite – pełnej grubości ścięgna.
- Ostre uszkodzenia – urazowe – Jeśli upadniesz na wyciągnięte ramię lub podniesiesz coś zbyt ciężkiego. Ten rodzaj uszkodzenia może wystąpić z innymi urazami, takimi jak urazy okolicy barku (złamania) lub zwichnięcia stawu ramiennego.
Zwyrodnieniowe uszkodzenia stożka rotatorów – większość uszkodzeń jest wynikiem „przecierania” się ścięgna, które postępuje powoli w czasie. Zmiany degeneracyjne występuje wraz z wiekiem.
Czynniki wpływające na zwyrodnieniowe i przewlekłe uszkodzenia rotatorów.
- Powtarzalne urazy. Powtarzając te same ruchy ramion mogę uszkadzać mięśnie rotatorów. Koszykówka, siatkówka, tenis, wioślarstwo i ciężary są przykładem zajęć sportowych, które mogą narazić Cię na ryzyko uszkodzenia rotatorów.
- Zaburzenia ukrwienia ścięgna. Zaburzenia ukrwienia wpływają na zdolność organizmu do naprawy uszkodzonego ścięgna.
- Konflikt wyrostka barkowego łopatki z ścięgnami stożka rotatorów powoduje jego mikrourazy i w konsekwencji uszkodzenie.
- Ryzyko uszkodzenia wzrasta z wiekiem – powyżej 40 roku życia.
Jakie są objawy zmian zwyrodnieniowych stawu ramiennego?
Najczęstsze objawy uszkodzenia stożka rotatorów:
- Ból w spoczynku i w nocy, zwłaszcza gdy leży się na chorym ramieniu.
- Ból podczas podnoszenia i opuszczania ręki lub przy konkretnych ruchach.
- Osłabienie siły mięśniowej podczas podnoszenia lub obracania ramienia.
- Trzeszczenie lub „chrupanie” podczas poruszania ramieniem w pewnych pozycjach.
- Uszkodzenia stożka, które zdarzają się nagle, jak po upadku, zazwyczaj powoduje silny ból.
- Ograniczenie ruchomości i uczucie osłabienia siły mięśniowej.
Do postawienia rozpoznania i zaplanowania leczenia wskazane jest wykonanie: badania klinicznego, RTG, TK lub ewentualnie MRI.
Uszkodzenie stożka rotatorów leczenie – operacja.
Jeśli masz uszkodzenie stożka rotatorów i używasz stawu mimo narastającego bólu barku, może powodować dalsze uszkodzenia mięśni, dlatego ważna jest szybka diagnoza i właściwe leczenie. Zapewni to szybki powrót do zdrowia i sprawności.
Celem każdego leczenia jest zmniejszenie bólu i przywrócenie funkcji. Istnieje kilka możliwości leczenia uszkodzenia stożka rotatorów i jest ono dopasowywane do rodzaju uszkodzenia, wieku i aktywności pacjenta.
Leczenie nieoperacyjne
U około 50% pacjentów, leczenie nieopracyjne łagodzi ból i poprawia funkcję barku., siłą mięśniowa nie zawsze poprawia się bez leczenia operacyjnego.
Możliwości leczenia nieoperacyjnego (rehabilitacja i farmakoterapia):
- Odpoczynek. Czasowe odciążenie bolącego stawu.
- Modyfikacja aktywności. Unikać czynności, które powodują ból barku.
- Niesteroidowe leki przeciwzapalne. Leki takie jak ibuprofen, naproksen aby zmniejszyć ból i obrzęk.
- Ćwiczenia wzmacniające i fizykoterapia. Poszczególne ćwiczenia przywrócą ruch i pozwolą wzmocnić mięśnie. Wzmocnienie mięśni wspiera proces regeneracyjny, może złagodzić ból i zapobiec dalszym uszkodzeniom.
- Miejscowe podanie sterydu. Jeśli odpoczynek, leki i fizykoterapia nie zmniejsza dolegliwości bólowych, zastrzyk w znieczuleniu miejscowym ze sterydem może być pomocne. Steryd jest bardzo skutecznym lekiem przeciwzapalnym. Jego zastosowanie jest zarezerwowane dla wybranych przypadków.
Leczenie operacyjne uszkodzenia stożka rotatorów – wskazania:
- jeśli ból nie ulegnie poprawie po leczeniu zachowawczym,
- upośledzenie funkcji ramienia, osłabienie siły mięśniowej,
- pogarszający sie zakres ruchomości,
- objawy trwają od 6 do 12 miesięcy,
- ostre uszkodzenia w wyniku urazu.
Leczenie operacyjne, jego rodzaj i technika operacyjna zależne są od uszkodzenia stożka rotatorów, polegają na reinsercji uszkodzonego ścięgna do głowy kości ramiennej.
Rehabilitacja po uszkodzenia stożka rotatorów
Rehabilitacja jest ważna jako przygotowanie do leczenia operacyjnego, tak aby uzyskać jak najlepszy zakres ruchomości. Po leczeniu operacyjnym jak najwcześniejsze podjęcie ruchu w stawie, początkowo bierny, następnie czynny wspomagany i czynny. Okres rehabilitacji zazwyczaj 6-12-24 tyg. Ćwiczenia wzmacniające mięśnie oraz poprawiajace centrowanie głowy kości ramiennej w panewce.
Jedną z przyczyn dolegliwości bólowych stawu ramiennego (barku) są zmiany zwyrodnieniowe i uszkodzenie stożka rotatorów, które prowadzą do utraty funkcji i dolegliwości bólowych, często również nocnych.
Częściej ten problem dotyczy kobiet, głównie w wieku powyżej 70 roku życia. Czynnikami ryzyka jest reumatoidalne zapalenie stawów, uszkodzenia stożka rotatorów, urazy i zmiany przeciążeniowe.
Jak dochodzi do zmian zwyrodnieniowych stawu ramiennego?
Czynniki mechaniczne: zaburzenia kongruencji stawu, zaburzenia ruchomości, migracja głowy kości ramiennej, niestabilność stawu.
Czynniki biologiczne: zmniejszenie ilości płynu stawowego, zmiany degenaracyjne chrząstki stawowej oraz stożka rotatorów.
Zmiany zapalne błony maziowej i patologiczny wysięk w stawie mogą uszkadzać mięśnie i chrząstkę jak również zwapnienia w zakresie stożka rotatorów.
Jakie są objawy zmian zwyrodnieniowych stawu ramiennego?
Pierwszym objawem są dolegliwości bólowe nasilające się podczas ruchu, a następnie stopniowo pogarszający się zakres ruchomości oraz bóle nocne. Stopniowo dochodzi do zaniku mięśni i osłabienia kończyny. Częściowo ruchy czynne są ograniczone ze względu na uszkodzenie i zmiany degeneracyjne mięśni. Do postawienia rozpoznania i zaplanowania leczenia wskazane jest wykonanie: badania klinicznego, RTG, TK lub ewentualnie MRI.
Leczenie zmian zwyrodnieniowych stawu ramiennego (barku)
Leczenie dostosowane jest do zmian jakie są w stawie ramiennym, dolegliwości bólowych oraz wieku.
W początkowych stadiach możemy leczyć rehabilitacyjnie, farmakologicznie, modyfikacja aktywności.
Leczenie operacyjne:
- artroskopia – debriment
- transfery mięśniowe
- endoproteza połowicza
- endoprtoeza całkowita
- endoproteza odwrócona
Rehabilitacja w zmianach zwyrodnieniowych oraz po endoprotezoplastyce barku
Rehabilitacja jest ważna jako przygotowanie do leczenia operacyjnego, tak aby uzyskać jak najlepszy zakres ruchomości. Po leczeniu operacyjnym jak najwcześniejsze podjęcie ruchu w stawie, początkowo bierny, następnie czynny wspomagany i czynny. Okres rehabilitacji zazwyczaj 6-12 tyg.
Bark jest najbardziej ruchomy stawem w naszym organizmie. Daje nam to możliwość dużego zakresu ruchomości, ale ten większy zakres ruchu sprzyja niestabilności i zwiększa ryzyko zwichnięć.
Niestabilność stawu ramiennego występuje, gdy głowa kości ramiennej przemieści się poza panewkę. Może to się zdarzyć w wyniku nagłego urazu lub w wyniku sumujących się urazów.
Pierwsze zwichnięcie w stawie ramiennym może się powtórzyć, jeżeli dochodzi do samoistnych zwichnięć i repozycji mówimy o przewlekłej niestabilność barku (stawu ramiennego).
Jak dochodzi do zwichnięcia stawu ramiennego?
Ciężkie urazy okolicy barku prowadzą do przemieszczenia głowy kości ramiennej względem panewki-zwichnięcie.
Dochodzi do uszkodzenia aparatu więzadłowo-torebkowego, uszkodzenia obrąbka stawowego – uszkodzenia Bankarta. Może również dojść do złamania w zakresie panewki i głowy kości ramiennej, oraz uszkodzenia stożka rotatorów.
Niektóre osoby z niestabilności barku nigdy nie miały zwichnięcia, większość z nich ma wiotkość więzadeł i może po prostu odpowiadać ich normalnej anatomii. Czasami jest rezultatem powtarzających się ruchów nad głową (pływanie, tenis, siatkówka). Niestabilność stawu może powodować dolegliwości bólowe.
Wielokierunkowa niestabilność stawu ramiennego – w przypadku niewielkiej liczby pacjentów, staw ramienny może być niestabilny bez historii urazu lub powtarzającego się obciążenia. U takich pacjentów, może być czucie luźnego stawu i przemieszczania się w wielu kierunkach, ci pacjenci mają naturalnie luźne więzadła w całym organizmie.
Jakie są objawy zwichnięcia stawu ramiennego i przewlekłej niestabilności?
- Silny ból w chwili zwichnięcia.
- Powtarzające się zwichnięcia barku.
- Trwałe uczucie luźności stawu ramiennego.
Do oceny wszystkich patologii stawu i zaplanowania leczenia niezbędne jest badanie kliniczne, oraz diagnostyka obrazowa (RTG, MRI, tomografia komputerowa).
Uszkodzenie zwichnięcia i przewlekłej niestabilności stawu ramiennego
Zwichnięcie stawu ramiennego wymaga jak najszybszego nastawienia w znieczuleniu. Dalsze leczenie uzależnione jest od patologii stawu i możemy podzielić na leczenie zachowawcze i operacyjne
Leczenie zachowawcze obejmuje:
- Modyfikacja aktywności.
- Niesteroidowe leki przeciwzapalne w celu zmniejszenia bólu i obrzęku.
- Fizykoterapia. Wzmocnienie mięśni obręczy barkowej i poprawa kontroli może zwiększyć stabilność stawu.Leczenie operacyjne:
Operacja jest często konieczna, aby naprawić uszkodzone tkanki miękkie i zaopatrzyć ewentualne uszkodzenia kostne oraz stożka rotatorów. Większość zabiegów można wykonać artroskopowo z wykorzystaniem technik małoinwazyjnej. Do naprawy tkanek miękkich używane są różne systemy kotwic.
Część zabiegów wymaga chirurgii otwartej, zwłaszcza w uszkodzeniach z ubytkiem kości panewki.Rehabilitacja w niestabilności stawu ramiennego
Zarówno po zwichnięciu jak i leczeniu operacyjnym staw ramienny wymaga czasowego unieruchomienia w ortezie.
Następnie wprowadzane są ćwiczenia bierne i stopniowo czynne w celu poprawy zakresu ruchomości i poprawy siły mięśniowej dla lepszej kontrolii stawu.
Program rehabilitacji trwa ok 12 tyg pod kontrolą fizjoterapeuty.